T.C. Mİllî Eğİtİm BakanlIğI
İSTANBUL / ÜMRANİYE - Atakent Şehit Selçuk Paker Anadolu Lisesi

Doğal Sistemler ve Coğrafya

Yaşadığımız çevre yani doğa dört unsurdan meydana gelir. İnsan ile doğanın etkileşim halinde olduğunu biliyoruz. Doğanın dört unsuru da kendi içinde uyumlu bir etkileşim halindedir. Bu etkileşimler sonucunda ise çevre yaşanılabilir bir hal alır. Bu unsurları merak ettiniz mi? 

Doğa sadece ayak bastığımız kara parçası ve onun üzerinde yer alan canlılardan ibaret değildir. Yağışların, rüzgârların oluştuğu, hayatımızı sürdürmemiz için içinde oksijen barındıran, bizi birçok zararlı unsurdan koruyan, dünyamızı çepeçevre saran ve çeşitli gazlardan meydana gelen hava küre doğanın unsurlarından biridir. Litosfer, yani taş küre yerkürenin kabuğuna verilen isimdir. Kayaçlardan meydana gelen taş küre canlıların üzerinde yaşadığı ve faaliyet yaptığı doğa unsurudur. Okulumuzun, evimizin bulunduğu zemin; oyun oynadığımız piknik yaptığımız sahalar litosfer, yani taş küredir. Doğal ortamda; okyanus, deniz, göl, akarsu, buzullar, kaynak suları ve yer altı sularının hepsine birden verilen isim hidrosfer yani su küre'dir. Su canlıların hayatlarını devam ettirmeleri için büyük bir önem taşır. İnsanlar, hayvanlar, bitkiler doğanın kendileri için bir armağanı olan su olmadan hayatlarını devam ettiremezler… Atmosfer, litosfer ve hidrosferden oluşan doğal ortamın içerisinde var olan canlılar Biyosferi yani canlılar küresini meydana getirir. Doğanın unsurları muhteşem bir uyum gösterir. Coğrafya da bu uyumdan yola çıkarak unsurları kendi yöntemine göre inceler. Örneğin bir dağ düşünün, bu dağın nasıl oluştuğu ne tür kayaçlardan meydana geldiği ne gibi evrelerden geçtiği, ne gibi süreçlerden etkilendiği fiziki coğrafyanın alt dalı olan jeomorfolojinin konuları arasında yer alır. Jeomorfoloji yeryüzü şekillerini araştırır, bilgi toplar ve bunları coğrafya bilimi aracılığı ile bizlere sunar. Toprak, ana kayanın çeşitli faktörlerin etkisi ile ayrışması sonucu oluşan bir doğa unsurdur. Coğrafya toprağı inceler ve bu inceleme sırasında Pedoloji'den yararlanır. Coğrafya doğada yer alan diğer bir unsur olan göllerin oluşumunu ve yeryüzüne dağılışını inceler. Bu incelemede ise limnoloji biliminden yararlanır. Yağmur, kar, dolu… Bu yağışların nasıl oluştuğu her zaman merak konusu olmuştur. Gökyüzünden bu kadar su nasıl yeryüzüne düşüyor, acaba gökyüzünde su birikintisi mi var? Coğrafyacılar bu konudaki meraklarını gidermek için fiziki coğrafyanın alt dalı olan klimatoloji biliminden yararlanır. Ayrıca bu konuları incelerken bilgi almak için meteorolojinin de kapısını çalar. Bitkilerin ve hayvanların yeryüzünde dağılışı da coğrafyanın konuları arasındadır. Coğrafya farklı bilim dallarından yararlanarak bu alanlarda inceleme yapar. Sizce bu bilim dalları hangileridir?

Paylaş Facebook  Paylaş twitter  Paylaş google  Paylaş linkedin
Yayın: 29.06.2017 - Güncelleme: 08.09.2023 16:51 - Görüntülenme: 24451
  Beğen | 35  kişi beğendi